ඔයාටත් එන මේ වගේ මැසේජ් ක්ලික් කරනවද...?🙄🙄 අන්තර්ජාලය හරහා විවිධ තෑගි දෙන බව පවසමින් ලැබෙන ලින්ක් සහ ඒවායින් සිදුවිය හැකි බලපෑම්

අන්තර්ජාලය හරහා විවිධ තෑගි දෙන බව පවසමින් ලැබෙන ලින්ක් සහ ඒවායින් සිදුවිය හැකි බලපෑම් ගැන ඔබ අසා ඇති ප්‍රශ්න ඉතා වැදගත්. මේවා ඉතා භයානක තත්ත්වයන් විය හැකියි. මේවායින් සිදුවිය හැකි බලපෑම් ගැන මම පැහැදිලි කරන්නම්.

මේවා මොනවාද?

සාමාන්‍යයෙන් මේවා සිදුවන්නේ 'ෆිෂින් (Phishing)' හෝ 'සයිබර් ස්කෑම් (Cyber Scam)' ලෙස හඳුන්වන ක්‍රමවේද හරහායි.

ෆිෂින් (Phishing) ප්‍රහාරයක්: මෙහිදී සිදුවන්නේ විශ්වාසවන්ත ආයතනයක් ලෙස පෙනී සිටිමින් ඔබගේ පුද්ගලික තොරතුරු, බැංකු ගිණුම් අංක, මුරපද හෝ වෙනත් වැදගත් තොරතුරු ලබා ගැනීමයි. මේ සඳහා බොහෝවිට විද්‍යුත් තැපෑල (E-mail), කෙටි පණිවිඩ (SMS) හෝ සමාජ මාධ්‍ය හරහා ලැබෙන ලින්ක් භාවිතා කරනවා. ඔබ එම ලින්ක් එක මත ක්ලික් කළ විට, එය සැබෑ වෙබ් අඩවියක් ලෙස පෙනෙන ව්‍යාජ වෙබ් අඩවියකට ඔබව යොමු කරනවා. එහිදී ඔබ ඇතුළත් කරන සියලු තොරතුරු වංචනිකයන් අතට පත්වෙනවා.

සයිබර් ස්කෑම් (Cyber Scam) එහෙමත් නැත්නම් වංචා: මෙය ෆිෂින් වලට වඩා පුළුල් සංකල්පයක්. මෙහිදී අන්තර්ජාලය හරහා මුදල් හෝ තොරතුරු වංචා කිරීමේ විවිධ ක්‍රමවේදයන් භාවිතා කරනවා. තෑගි දෙන බව පවසන වංචා මේ ගණයට අයත් වෙනවා.

මෙවැනි ලින්ක් වලින් අපිට වෙන්න පුළුවන් බලපෑම් මොනවාද?

මෙවැනි වංචාවලින් ඔබට විවිධ ආකාරයේ බලපෑම් ඇතිවිය හැකියි:

මුදල් අහිමි වීම: තෑග්ගක් ලබා ගැනීමට නම් කුඩා මුදලක් ගෙවන්න, නැතහොත් බැංකු විස්තර ඇතුළත් කරන්න වැනි දේ ඉල්ලා සිටින අවස්ථා තිබෙනවා. මෙවැනි තොරතුරු ලබා දුන් විට ඔබේ බැංකු ගිණුමෙන් මුදල් වංචාකරුවන් අතට පත්විය හැකියි.

පුද්ගලික තොරතුරු සොරකම් කිරීම: ඔබේ මුළු නම, ලිපිනය, දුරකථන අංකය, ජාතික හැඳුනුම්පත් අංකය, ඊමේල් ලිපිනය සහ වෙනත් සංවේදී තොරතුරු වංචනිකයන් විසින් සොරකම් කළ හැකියි. පසුව එම තොරතුරු භාවිතයෙන් ඔබට අයත් වෙනත් ගිණුම් වලට ඇතුළු වීමට හෝ ඔබගේ නමින් වෙනත් වංචා කිරීමට ඉඩ තිබෙනවා.

අනවසරයෙන් ගිණුම් වලට ඇතුළුවීම (Account Hacking): ඔබ විසින් ලබා දෙන මුරපද භාවිතා කර, ඔබේ සමාජ මාධ්‍ය ගිණුම්, ඊමේල් ගිණුම් හෝ වෙනත් වැදගත් ගිණුම් වලට අනවසරයෙන් ඇතුළු විය හැකියි.

දුරකථනයට හෝ පරිගණකයට අනිෂ්ට මෘදුකාංග (Malware) ඇතුළුවීම: සමහර අවස්ථාවලදී ඔබ එම ලින්ක් එක ක්ලික් කළ විට, ඔබේ දුරකථනයට හෝ පරිගණකයට ස්වයංක්‍රීයව අනිෂ්ට මෘදුකාංග (වයිරස්) ඇතුළු විය හැකියි. ඒවායින් ඔබේ පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය අවහිර කිරීමට හෝ දත්ත සොරකම් කිරීමට ඉඩ තිබෙනවා.

ඔබ මෙවැනි අවස්ථාවකදී කළ යුත්තේ කුමක්ද?

ලින්ක් එක මත ක්ලික් නොකරන්න: ඔබට හඳුනා නොගත් ප්‍රභවයකින් හෝ සැක සහිත ආකාරයෙන් ලැබෙන කිසිදු ලින්ක් එකක් මත ක්ලික් නොකරන්න.

යවන්නාගේ අනන්‍යතාවය පරීක්ෂා කරන්න: ලින්ක් එක එවා ඇත්තේ කවුරුන්දැයි හොඳින් පරීක්ෂා කරන්න. එය ඔබේ මිතුරෙකුගෙන් ලැබුණද, එම මිතුරාගේ ගිණුම හැක් කර ඇත්දැයි සැකයක් ඇත්නම් ඔහුට කතා කර හෝ වෙනත් ක්‍රමයකින් විමසන්න.

තොරතුරු ඇතුළත් නොකරන්න: ඔබව යොමු කරන වෙබ් අඩවියක ඔබගේ පුද්ගලික තොරතුරු හෝ බැංකු විස්තර ඇතුළත් නොකරන්න.

පරිස්සම් වෙන්න: සැබෑ සමාගමක් හෝ ආයතනයක් කිසිවිටෙකත් තෑගි ලබා දීම සඳහා ඔබගේ බැංකු විස්තර හෝ මුරපද ඉල්ලා සිටින්නේ නැහැ.